Avtomobil təkərlərinin xüsusiyyətlərinin düzgün seçilməsi praktiki olaraq hər hansı bir avtomobilin əsas təhlükəsizlik parametridir. Hər şeyə qənaət edə bilərsiniz - təkərlərdə və əyləclərdə deyil. Protektorun növündən asılı olmayaraq, onun örtüyü həmişə aydın və dərin olmalıdır.
Çox sayda təkər növü var, bunlar əsasən bölgənin yol və iqlim şəraitindən asılıdır. Bir neçə iqlim zonasından keçən uzun səyahətlərdə, mülayim zonanın xaricinə çıxarkən ehtiyatda əlavə rezin dəstinin olması daha yaxşıdır. Protektorun növü, şin materialının kimyəvi tərkibi, şnur - bütün bunlar tutuşa, yəni birbaşa hesablanmış əyləc məsafəsinə təsir göstərir.
Ayrı olaraq "bütün mövsüm" təkərləri haqqında da danışmaq lazımdır. Formal olaraq, həm qış, həm də yay versiyalarından daha yaxşı özünü göstərməlidir, amma praktikada "bütün mövsüm" ilə hər şey o qədər də yaxşı deyil. Universal şinlər şəhər şəraitində həm yayda, həm də qışda kifayət qədər quru bir yolda özünü yaxşı göstərir, lakin müasir ön təkərli avtomobillər üçün xüsusi yol şəraiti üçün uyğunlaşdırılmış protektorlarda idarəetmə daha yaxşıdır. Təkərlərin mövsümiliyini nəzərə almağın başqa bir səbəbi, yəni təkərlərin mövsümə uyğun dəyişdirilməsi yanacağa və təkərin ömrünə qənaət etməkdir. Səthdə tutma həddindən artıq olduqda, mühərrikin yükü daha artır və sürtünmə qüvvəsi mühərrikin iş rejiminə proporsional təsir edir.
Şinin konstruksiyası və profilinin təyin edilməsi
İşçi səthin dizaynına görə şinlər aşağıdakılardır:
Radial: İstifadə edilən təkərlərin böyük əksəriyyəti bu tipdir. Məsələ burasındadır ki, metal kord halqa şəklindədir və sərtləşdirici bir çərçivə yaradır ki, bütün maşın ağırlığı ilə onun üzərində hərəkət edir. Kataloqda markalanma model indeksinin bir hissəsi olaraq "P" hərfi ilə təyin edilmişdir.
Diaqonal: Və bu şinlərdə, kord bir neçə təbəqədə üst-üstə düşən neylon ip şəklində hazırlanır. Nisbətən aşağı sürətlərdə təsirli sayılırlar.
Profil istismar şəraitindən asılı olaraq şinin həmin şəraitə uyğun olub olmamasının əsas göstəricilərindən biridir. Təkər profili nəyə təsir edir? Nəyə təsir etmir desək daha düzgün olar. Sükan çarxının yol tutuşu, avtomobilin sürətlənməsi və bunlarla yanaşı sürmə tərzi və üsulu birmənalı olaraq təkərin profilindən asılıdır.
Profilin həndəsəsinə görə, şinlər belə ola bilər:
Aşağı profilli: Magistral yolların padşahı demək olar. Küçə yarışçılarının seçimi. Sürət və dinamika. Ancaq yol səthinin bir qədər ekstremal şəraitində belə təkərləri istifadəsi məqsədəuyğun deyil. Aşağı profil - yalnız çox yaxşı və quru yollar üçün çox arzuolunandır.
Geniş profilli: Yağışda və palçıqda sürmək ehtiyacı olanların seçimi budur. Geniş profil daha az sürüşür və güclü yağışda belə, sürüşmədən idarə olunmanı təmin edir.
Yüksək profilli yolsuzluq: Əsasən ovçular, dərin palçıq çuxurlu və böyük iti daşlı yollarda avtomobil idarə etmək istəyən həvəskarlar tərəfindən istifadə olunur. Yüksək və iri protektorlar, şinin kordunu və daxili səthini kəsiklərdən və deşiklərdən qoruyur, dərin yivlər bataqlıq torpaqlarda etibarlı tutuş təmin edir. Bu profilli şinlər ümumiyyətlə böyük və çox böyük diametrlərdə satılır.
Protektor naxışlarının xüsusiyyətləri
Həndəsi baxımdan protektorlar bunlardır:
simmetrik;
asimmetrik
Burada hər şey sadədir, protektor naxışına hər iki tərəfdən baxdıqda eynidirsə, bu simmetrik protektorlu şinlər sayılır. Simmetrik şinlər çox tez-tez istifadə olunur, xüsusən də bütün mövsümlərdə istifadə üçün nəzərdə tutulmuş büdcə modellərində. Belə bir naxış üçün klişe istehsal etmək bir az çətindir, lakin sənaye miqyasında onun istehsalı heç bir çətinlik yaratmır.
Təkərin asimmetriyası rezin aşınmasını rasionalizasiya etmək cəhdlərindən qaynaqlanır. Təkərin daxili və xarici kənarındakı yükün fərqli, bəzən əhəmiyyətli dərəcədə fərqli olduğu bilinir. Manevr edərkən xarici tərəfə daha çox yüklər düşür, buna görə də onu gücləndirmək məsləhətdir.
Eləcə də protektor naxışının quruluşlarında da fərq var:
istiqamətləndirilmiş;
istiqamətləndirilməmiş
İstiqamətləndirilmiş naxışlı şinləri yüksək su tutumlu səthlərdə sürmək daha optimal hesab olunur, belə bir protektor naxışı mərkəzdənqaçma qüvvəsi hesabına artıq mayeni kənara ataraq səthlə güclü təmas yaratmanı təmin edir. Amma bu şinlərin istehsalı daha çətindir və daha bahalıdır.
İstehsal olunan şinlərin əksəriyyəti istiqamətləndirilməmiş şinlərdir. bu şinlər su ilə dolu asfaltda daha pis davranırlar, amma bu "daha pis" büdcə modelləri üçün əlavə istehsal xərclərini qarşılayacaq qədər kritik deyil.
Qış şinlərinin tipləri
Cənub bölgələrində qış təkərlərinə pul xərcləməyi artıq sayan sürücülər "bizdə nə qış olur ki" prinsipinə uyğun olaraq maşın sürürlər. Şimal bölgələrində isə əksinə, yaxşı və nisbətən isti havalarda təkərlərə xərcləməyin heç bir mənası yoxdur deyə düşünürlər. Həm birinci, həm də ikincisi səhvdir. Bölgə tropik deyilsə, hətta yollar buz bağlamasa da, yol nəqliyyat hadisələrinin baş verməsi təəssüf ki, olduqca yaygın bir vəziyyətdir. Şimal şəraitində, isti və quru asfaltda yanacaq istehlakı xeyli artır və nəzarət qabiliyyəti pisləşir ki, bu da potensial yol qəzalarına səbəb olur.
Qış təkərləri buz səthi ilə daimi təmasda olsa da, onun istehsalında şaxtada elastikliyini qoruyan yumşaq sintetik kauçuklardan istifadə edirlər. Bu səbəbdən bu təkərləri isti havalarda istifadə etmək çətindir.
Qış təkərləri əsasən iki sinfə bölünür:
"Avropa ölkələri üçün". Bu şinlər qışın çox palçıq olduğu və bəzən çox qar yağdığı Qərbi və Mərkəzi Avropanın mülayim okean iqliminin şərtlərinə uyğun olaraq daha "həndəsi" bir protektor naxışı ilə fərqlənirlər. Qışın özündən əlavə olaraq, bu cür şinlərin istismarı sürüşkən palçıqlı yollar üçün də uyğundur.
"Skandinaviya ölkələri üçün". İlk baxışda xaotik təsir bağışlayan bu şinlər əyri yivlərdən ibarət olan daha "çox kəsikləri olan" protektor naxışları ilə fərqlənirlər. Bu cür şinlər əsasən şimal qütbü üçün nəzərdə tutulmuşdur - çox qar və tez -tez buz olduqda və yer donanda. Skandinaviya, Kanada, Rusiya və qismən ABŞ-ın şimalında əvəzolunmaz bu təkər növü davamlı bol qarlı və buzlaqların olduğu dağlıq ərazilərdə də faydalıdır.
Qış təkərinin profil hündürlüyü yay təkərindən daha böyükdür, lakin çox deyil, orta hesabla 1 mm-ə yaxın və 9 mm-ə çatır. Demək olar ki, "keçəl" yarış təkərləri ilə müqayisədə olduqca dərin bir protektor dərinliyi, lakin eyni zamanda böyük yolsuzluq təkərlərinin protektorlarından təxminən iki dəfə aşağıdır. Protektorların hündürlüyünü normadan artıq etmək olmaz, belə ki, arası qarla dolar və təkər ağırlaşar, idarəetmə çətinləşər. Normadan aşağı olduqda isə tez tıxanacaq, təkər sürüşməyə başlayacaq və avtomobil sadəcə sürüşməyə başlayacaq.
Yay təkərlərinin xüsusiyyətləri
Qış təkərlərindən fərqli olaraq isti iqlim üçün nəzərdə tutulan kauçukdan hazırlanan təkərlərə olan tələbat əksər ölkələrdə daha çoxdur. Qarda istifadəsi çox pisdir, lakin eyni zamanda isti asfaltın yüksək temperaturlarında da aşınmaya tab gətirməlidir.
Ya təkərlərinin xüsusi saxlama şərtlərinə ehtiyacı var, çünki soyuqda çox kövrək olur. Yay təkərlərinin hazırlanması zamanı isti iqlim şəraitində istifadəsi nəzərdə tutulduğu üçün onun dözümlülüyünün artırılmasında sərt polimer bazasından istifadə olunur. Qış və dörd mövsüm təkərlər üçün saxlama tələbləri o qədər də sərt deyil. Hər növ şinlər müəyyən və sabit bir temperatur və rütubətə malik bir otaqda saxlanılmalıdır. Şinlərin mövsümi təyinatı təkərin düzgün seçilməsinə və düzgün temperatur rejimində qorunub saxlanmasına kömək edir.
Şinlərin etiketlənməsi ilə bağlı suallar
Bölgələrə görə iki növ təkər təsnifatı var - Avropa və Amerika. Üstəlik, fərq yalnız nomenklaturanın özündədir, avtomobil təkərlərinin növləri bütün dünya üçün eynidır və kəskin fərqlənmir - axı iqlim zonaları və yol səthinin növləri dövlət sərhədlərindən asılı deyil.
Ölçülərin yazılma formaları fərqlidir və bunlar aşağıdakılardır:
Avropada təkər ölçüləri aşağıdakı kimi qeyd olunur: 195/45 / R17. Bu belə oxunur: təkərin eni 195 mm, profil genişliyi 45 mm, təkər 17 düymlük disklərə quraşdırılmışdır.
ABŞ -da təkərlərin ölçüsü belə yazılır: 32/11 / R17. Birinci nömrə təkərin xarici diametrini, ikincisi - profil genişliyini, üçüncü göstərici də Avropa sistemində olduğu kimi diskin ölçüsünü göstərir.
Bir təkərin mövsümi xüsusiyyətlərini necə təyin etmək olar? Bu, ölçüsü yazılanhissədən çox da uzaq olmayan, təkərin bortuna tətbiq olunan hərf kodu ilə edilə bilər. Qış təkərləri W hərfi və ya sxematik bir qar uçqunu piktogramı ilə işarə olunur. Bütün mövsüm şinləri, təkər istehsalçısından asılı olaraq M + S (Palçıq + Qar), həmçinin AS və ya 4S (Bütün Mövsüm, 4Sezon) olaraq təyin olunur.
İşarələmə təkərlərin təkcə mövsümi tipini müəyyən etmək üçün deyil, həm də onların quraşdırılmasına kömək edir. Asimmetrik naxışlı bir şin üzərində, quraşdırma zamanı qarışdırmamaq üçün daxili və ya çöl kənarı bildirən bir işarənin olması vacibdir. İstiqamətli naxışlı təkərlərin yan tərəfində "Rotation" işarəsi var.
Yuxarıda göstərilənlərə əlavə olaraq, təkərlərdə bu təkərlə icazə verilən təkər başına maksimum yükü göstərən məcburi bir kod da var. İstehsalçıların veb saytlarında və hər hansı bir şin xidməti sahələrində bütün bu dəyərləri əks etdirən cədvəl vardır. Şin minik avtomobili üçündürsə, indeksində "P" hərfi olmalıdır. Şinin istehsalında kamersiz texnologiyadan istifadə edilərsə, TL indeksi yazılmalıdır.
Xüsusiyyətlərə riayət etməyin əhəmiyyəti
Nəticədə, təhlükəsizliyi yalnız sürücünün özü təmin edə bilər. Avtomobil fabriki istehsal etdiyi avtomobildə yalnız hansı parametrlərdə olan təkərin istifadəsi ilə bağlı tövsiyələr verir. İstifadəçi təlimatında istehsalçi zavod testlərində avtomobil ilə birlikdə hansı indeksli şinlərdən istifadə etdiyini qeyd edir və bu qərarı dəstəkləyir.
Digər tərəfdən, xüsusi bir uyğunluq cədvəli var. Peşəkar təkər dəyişdiriciləri, hər bir avtomobil modeli üçün zavodun nəzərdə tutduğu ölçüdən başqa digər təkər ölçülərinin üstünlükləri və dezavantajları haqqında danışa bilər, onların fikirləri dinlənilməlidir. Ümumiyyətlə, bütün şin montaj işləri naməlum sənətkarlar tərəfindən deyil, etibarlı servislərdə aparılmalıdır. Yanlış bucaq tənzimlənməsi avtomobilə zərər verə bilər və qəzaya səbəb ola bilər.
Xüsusi təkərləri almağın başqa səbəbləri var. Bəzən klirensi bir qədər qaldırmaq və avtomobilin kros-yol qabiliyyətini artırmaq üçün böyük təkərlər alınır. Yarış vəziyyətində təkərin yol yarışlarında yaxşı çıxış etməsi istisna olmaqla, bütün faydalı xüsusiyyətləri kəskin şəkildə kənara atılır. Qeyd etmək lazımdır ki, yarış həvəskarları çox xərcləməyə hazır olmalıdırlar: Orijinal yarış təkərləri çox bahadır və tez aşınır.